Sağlık / Şifalı Bitkiler
Dr.Ömer Çoşkun Şifalı Bitkiler F-G
Şifalı Bitkiler - F-G
FARE KULAĞI LATİNCE ADI : Anagallis Arvensis YETİŞTİĞİ YERLER : Kuru otsu yerler, yol boylarında, ekin tarlalarında, çapalanan bitkiler arasında, işlenmemiş topraklarda yetişir. FAYDALARI : İdrar söktürücü, kabız verici, su toplama, kalbi şişkinlikler, böbrek taşları hastalığı, gut, sarılık, nefes darlığı, sara hastalıklarına karşı kullanılır. FARFARA OTU LATİNCE ADI : Tusillago Farfara YETİŞTİĞİ YERLER : Sadece balçıklı killi topraklarda yetişir. FAYDALARI : Balgam söktürücü, iltihap azaltıcı, bronşit, gırtlak iltihabı, göğüs zarı iltihabı, başlangıç halindeki akciğer tüberkülozu, ses kısıklığı, yılancık, nefes darlığı gibi hastalıklara önerilir. FESLEĞEN LATİNCE ADI : Ocimum Basilicum DİĞER ADLARI : Feslikan, Irıkan, Peslan, Reyhan YETİŞTİĞİ YERLER : Anayurdu Güney Asya’dır. Ancak, Akdeniz havzası ülkeleri ile Türkiye’de Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde sıkça yetiştirilmektedir. FAYDALARI : Sindirimi kolaylaştırır. Mideyi yatıştırır. Balgam, gaz ve idrar söktürücüdür. Uyarıcı ve spazm çözücüdür. Baş ağrısını giderir. Fesleğen ayrıca öksürüğü keser. Sinirleri güçlendirici etki yapar. Bitki, bedeni güçlendiren tonik etkisi de yapar. FINDIK LATİNCE ADI : Corylus FAYDALARI : Omega 3 kaynağı olarak kalp ve damar dostu bir besindir. Damar sertliğini önler; tansiyonu düşürür, şeker hastalarında kalp hastalığı riskini azaltır. E vitamini bakımından zengin olması nedeniyle antioksidan ve yaşlılık engelleyici bir gıdadır, adet döneminde kan şekeri düşüklüğüne faydalıdır. Fındıkta bulunan B5 vitamini stresi giderici özelliği olan bir vitamindir. Bor bakımından zengindir; kemikleri güçlendirir. FRENK KİMYONU LATİNCE ADI : Carum Carvi DİĞER ADLARI : Karaman kimyonu, Keraviye, Nemse kimyonu YETİŞTİĞİ YERLER : Avrupa ve Türkiye'de de Doğu Anadolu bölgesinde yetişmektedir. FAYDALARI : İştah açıcı, bağırsaklarda gaz teşekkülünü önleyici ve hamilelerde sütü arttırıcı etkileri vardır. Bunlardan başka yağlı besinlerin sindirimini kolaylaştırır. Solunum sistemi hastalıklarında da kullanım alanı olmasına rağmen, pratikte pek uygulanmaz. FUNDA LATİNCE ADI : Erica Vulgaris DİĞER ADLARI : Süpürge Otu YETİŞTİĞİ YERLER : Nemli, sahil bölgelerini seven bir bitki olduğu için Karadeniz, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde dağlarda yetişir. FAYDALARI : Kabız yapıcı ve idrar yollarını temizleyici etki tanenden ileri gelmektedir. Ayrıca idrar söktürür ve süt veren hanımlarda süt ifrazatını arttırır. GELİNCİK LATİNCE ADI : Papaver Rhoeas DİĞER ADLARI : Aşotu, Gelingülü, Karagöz, Angülü, Gelinotu YETİŞTİĞİ YERLER : Bitkinin dünya üzerindeki dağılımı ise Türkiye ve Etiyopya arasındaki enlemleri çepeçevre kapsamaktadır. Yurdumuzda da gelinciğin yaklaşık 15 türünden bol miktarlarda mevcuttur. FAYDALARI : Öksürük ve öksürükten doğan gıcıklara karşı etkilidir. Nezle, bronşit ve soğuk algınlıklarında göğsü yumuşatıcı etki yapar. Balgam söktürücüdür. Ayrıca gelincik, sakinleştirici etkiler taşır. Uykusuzluğa karşı etkili olur. Soğuk algınlığı, nezle, bronşit gibi rahatsızlıklarda iyi gelir. GEVEN DİĞER ADLARI : Ketre, Çekme FAYDALARI : Mide bağırsak iltihabına, tansiyona, ağrılara iyi gelir. GİNSENG LATİNCE ADI : Ginseng DİĞER ADLARI : Kore ginsengi, Amerika ginsengi YETİŞTİĞİ YERLER : Doğu Asya'da özellikle Kuzey Kore ve Mançurya'da ormanlarda vahşi olarak yetişir ve tıbbî bitki olarak bilhassa Çin'de ünlü olduğundan tarlalarda yetiştirilir. Üretimi zordur. FAYDALARI : Birçok amaçla tedavide kullanılmakla beraber bunlardan en önemlileri yaşlıları zinde tutması, ihtiyarlık belirtilerini geciktirmesi ve cinsel isteği arttırması olarak sayılabilir. Akılsal ve fiziksel gücü artırır. Yorgunluk, güçsüzlük ve strese karşı dirençsizlik sorununu ortadan kaldırır. Kişinin fiziksel performansını artırır. Onu fiziksel yönden zirveye taşır. Merkezi sinir sistemini güçlendirir. Düşük tansiyonu normal düzeye çıkarır. İştahı açıcı ve sindirimi kolaylaştırıcıdır. UYARILAR : Ginseng alımı bazı kişilerde baş ağrısına neden olur. GIVIŞGAN OTU LATİNCE ADI : Silene Vulgaris YETİŞTİĞİ YERLER : Orta ve Güney Avrupa, Anadolu ve Kıbrıs'ta yayılmıştır. FAYDALARI : İdrar söktürücü etkileri vardır. GURMAR LATİNCE ADI : Gymnema Sylvestre YETİŞTİĞİ YERLER : Orta ve Güney Hindistan’ın tropik ormanlarında yetişen bir orman sarmaşığıdır. FAYDALARI : Gurmar, insülin salgısını artırıcı, şeker emilimini ve şekerin yağa dönüşüm sürecini de yavaşlatıcı özellikte bir bitkidir. Yaprakları bazı mide rahatsızlıkları, kabızlık, ödem ve karaciğer rahatsızlıkları için kullanılmaktadır. GÜL LATİNCE ADI : Rosa Damascena YETİŞTİĞİ YERLER : Bütün dünyada park ve bahçelerde yetiştirilen en ünlü ve en sık rastlanan bitkidir. Birçok şarkı film ve efsaneye konu olmuştur. Ülkemizde Isparta gülleri, gül ürünlerini elde etmek bakımından ünlüdür. FAYDALARI : Mikrop öldürücüdür. Burun ve bronş akıntıları, boğaz hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, sindirim sistemi iltihapları, saç kepeklenmesi, ishale faydalıdır. GÜMÜŞ DÜĞME LATİNCE ADI : Tanacetum Parthenium YETİŞTİĞİ YERLER : Anavatanı Güneybatı Avrupa olup, Amerika’ya bir süs bitkisi olarak götürülmüştür. Türkiye’de yabani olarak Trakya, Kuzey ve Doğu Anadolu’da yetişmektedir. FAYDALARI : Baş ağrılarına, bulantıya, depresyona, mide ağrılarına ve adet düzensizliklerine iyi gelir. Ateşi düşürür. Migrenin sıklığını ve şiddetini azaltır, bu etkisini hissedebilmek için birkaç ay (1-2 ay) düzenli kullanımı büyük önem taşımaktadır. Romatoid artrit veya artrit tedavisinde kullanılır. UYARILAR : Tavsiye edilen dozlarda bir yan etkisi yoktur ancak yüksek dozlarda çok uzun süreli olarak kullanılırsa bazı alerjik reaksiyonlar ve mide rahatsızlığı olanlarda tahrişler görülebilir. Hamileler, emziren anneler ve çocukların kullanmamaları tavsiye edilmektedir. GÜNEŞ GÜLÜ LATİNCE ADI : Drosera Ratundifolia DİĞER ADLARI : Çiğotu YETİŞTİĞİ YERLER : Güneş gülü sıcak ve nemli ortamı seven ve Avrupa ile Kuzey Afrika'da bu tip iklime sahip bölgelerde yetişen bir nebattır. FAYDALARI : Burun ve bronş akıntıları, boğaz hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, sindirim sistemi iltihapları, ishal, saç kepeklerine iyi gelir. Özellikle boğmacalarda öksürüğü azaltmak için oldukça faydalıdır. Hatta boğmacaya karşı en etkili ilaç olduğu rahatlıkla söylenebilir. Aynı etki mekanizması ile kronik bronşit, astım ve larenjitte de faydalıdır. GÜVEY FENERİ LATİNCE ADI : Physalis Alkekengi FAYDALARI : Sarılık, işeme zorluğu, kemik şekilsizliği, irinli işeme, basurlar vs.de kullanılmasını tavsiye edilir. Yaprakların haşlanmasından elde edilen mayi, sıtma ve malarya; diş ağrılarına karşı ağız çalkalamakta; sancılara karşı bitkinin bütününden yapılan lapa kullanılır. Meyveler yakılarak külü taze yağ ile karıştırılır. Liken ve deri sivilcelerine sürülür. İdrar söktürücü, yaralarda et yetiştirici, ağrıları rahatlaştırıcı etkisi vardır. İdrar taşları hastalığı, romatizma, nikris-gut hastalığına karşı kullanılır. GÜNLÜK LATİNCE ADI : Liquidambar Orientalis DİĞER ADLARI : Akamber, Günnük, Sığla Ağacı, Sığıla, Kara Günlük, Sığala, Buhur, Mia YETİŞTİĞİ YERLER : Dünyada yalnızca ülkemizde, Muğla ilimizin Marmaris, Milas, Köyceğiz ve Fethiye ilçelerinde yabani olarak yetişmektedir. FAYDALARI : İyi bir antiseptiktir. Yaraların temizlenmesinde ve iyileştirilmesinde dıştan uygulanır. Ciltte ve saçlı deride de antiseptik ve temizleyici olarak dıştan uygulanır. Uyuz ve mantar gibi deri hastalıklarında günlük merhemi ya da yakısı şeklinde uygulanarak, asalak öldürücü ve iyileştirici etkilerinden yararlanılır. Mide ve onikiparmakbağırsağı ülserlerinde yara iyileştirici niteliğinden yararlanılır. Bunun için günlük yağı sulandırılıp içine bal ya da şeker katılarak tatlandırılıp içilir. Ayrıca günlük yağı balgam söktürücü, nefes darlığını giderici ve bedeni rahatlatıcı etkiler taşır. GÜVERCİN KÖKÜ LATİNCE ADI : Jatrorrhiza Palmata YETİŞTİĞİ YERLER : Güneydoğu Afrika'nın tropik mıntıkalarında ve özellikle Mozambik'te yetiştirilir. Son zamanlarda Madagaskar ve Hindistan'da da bulunabilmektedir. FAYDALARI : Acı olması sebebiyle ağız mukozasını tahriş eder, mide hareketleri ve salgısını kamçılayarak iştah açar. İshal önleyici etkiye sahiptir. Bilhassa dizanteride kullanılmıştır. GÜZELAVRAT OTU LATİNCE ADI : Atropa Belladone YETİŞTİĞİ YERLER : Daha ziyade Orta Avrupa'da İtalya ve Fransa'da, Güney İngiltere'de, Amerika'da bulunmaktadır. Ülkemizde ise özellikle Kırklareli (Demirköy civarı), Bolu (Abani civarı), Balıkesir (Alaçam ormanları), Trabzon (Zigana dağları), Sinop (Ayancık Ormanları), Adana ve Hatay illerinde rastlanmaktadır. FAYDALARI : Düşük dozlarda beyindeki dolaşım sistemi merkezini uyararak kalbi yavaşlatır ve damarları büzerek kan basıncını, yani tansiyonu yükseltir. Yüksek dozları ise kalbi hızlandırır ve tansiyonu düşürür. Bağırsak kaslarını gevşetmesi ve hareketlerini azaltması sebebiyle bağırsak spazmlarında fayda sağlar. Aynı sebeple spastik kolit denilen hastalığın kabızlık dönemlerinde spazma bağlı kabızlığı önler. Astım nöbetlerinde de bronşların daralmasını ortadan kaldırarak rahatlamaya yol açar ve nefes darlığını giderir. Bir beyin hastalığı olan Parkinson hastalığında titreme ve kasların sertliği şikayetlerini azaltır. Tükürük, ter, mide ve bronş salgıları gibi vücut ifrazatlarını azaltır. Bitkinliği ortadan kaldırır. Alkaloidler idrar kesesi kaslarını gevşeterek kapasiteyi artırırlar böylece çocukların gece işemelerinde faydalı olabilir. UYARILAR : Bitki zehirlidir. 10 kadar meyve veya 1 gram kuru yaprak tehlikeli zehirlenmelere yol açabilir. Susuzluk, boğazda kuruluk, baş ağrısı, sayıklama, taşkınlık ve hiddet zehirlenme belirtileridir. Doktor kontrolü dışında kullanmak çok tehlikelidir.